BEYANNAME KAPANIŞ / İNTAÇ TARİHLERİNİN GECİKMELİ OLARAK OLUŞMASI VE SİSTEMLERE GEÇ GİRİŞİNİN YARATTIĞI SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ

Aylık olarak KDV iadesine başvuran firmalar için Gümrük idaresi tarafından sisteme girilen İntaç tarihlerinin zamanlaması büyük önem arz etmektedir. İlgili dönemin KDV beyannamesinin hazırlanması için en geç takip eden ayın 24’üne kadar ilgili dönemin gerçekleşmiş olan ihracatlarının intaç tarihlerinin sisteme girilmiş olması gerekmektedir. İhracatların tamamının intaç tarihlerinin girilemediği durumlarda KDV beyannamesinde beyan edilen İhracat rakamının TL karşılığı ile yüklenilen KDV hesabı hatalı oluşmaktadır. Bu nedenle şirketler VEDOP sistemini her ayın 24’ü gün sonuna kadar sürekli olarak kontrol etmektedirler. KDV Beyanı döneminde, gerçekleşen fiili ihracat listesinde bir beyannamenin intaç tarihinin sisteme düşmemesi halinde sorunsuz diğer tüm beyannamelerin KDV iadesi bloke olmaktadır. Ayrıca intaç tarihlerinin geç açıklanması ilgili dönem için 1 no.lu KDV beyanında ihracat rakamının eksik olarak bildirilmesine ve dönemsellik ilkesinin ihlal edilmesine de neden olmaktadır. Kendi dönemi içinde kapanamayan Gümrük Çıkış Beyannamelerinin intaç tarihi VEDOP’ta sorgulandığında sistem intaç tarihi olmadan GÇB kapanmıştır bilgisi vermektedir. Bazı gümrük beyannamelerinde intaç tarihi 2-3 aya kadar geriye dönük olarak açıklanabilmektedir. İhracat KDV iadesi alınması için her GÇB’nin kendi döneminde bildirilmesi gerektiğinden, farklı dönemde bildirilen GÇB’ler için düzeltme beyannamesi verilmek zorunda kalınmaktadır.

İntaç tarihinin BİLGE/VEDOP sistemlerinde geç oluşmasından kaynaklı KDV iadelerindeki gecikmeler, problemsiz süreçlerde dahi ihracatçı firmaların üzerinde olan KDV finansmanını önemli ölçüde arttırmaktadır.

Üyelerimiz olan kurumsal şirketler ay kapanışlarını sonraki ayın 3 ila 5. günü gibi hızlı bir şekilde yapmaktadırlar.  Bu nedenle ihracat cirolarını ve muhasebe kayıtlarını intaç tarihine göre değil fatura tarihine göre takip etmektedirler. İntaç tarihlerine göre kayıt tutan Şirketlerde ise defter kayıtları ve raporları gecikmeli oluşabilmekte, geç kapanan beyannamelerin intaç tarihi beklenemediğinde ise hatalı olmasına sebep olmaktadır. Bu konuda Gelir İdaresi Başkanlığı’nın görüşü; “ihracat işlemleri iç gümrüklerde yapılan ihracat teslimlerinde, gümrük beyannamesinin sınır gümrüklerince kapatıldığı tarih, ihracatın gerçekleştiği tarih olarak kabul edilir. Kısacası Vergiyi doğuran olay, ihracatın fiilen gerçekleştiği, diğer bir ifadeyle ihracata konu malların T.C. Gümrük hattını geçerek bir dış ülkeye (veya serbest bölgeye) ulaştığı tarihte meydana gelmektedir. Yurt dışı teslimlerin kayıtlara intikalinde; gümrük çıkış beyannamesinin kapanma tarihindeki (fiili ihraç tarihi) T.C. Merkez Bankası döviz alış kurunun esas alınması gerekmektedir.” şeklindedir. İntaç tarihlerindeki gecikmelerin kayıtlara alınamaması durumu olası vergi incelemelerine konu olabilecek niteliktedir.

Öte yandan, yabancı sermayeli şirketlerde hesaplar merkezi olarak konsolide edilmekte, çok kısıtlı bir zamanda dönem sonu kapanış işlemleri IFRS prensiplerine göre yapılmaktadır. Tüm Muhasebe ve finans sistemleri de bu prensibe uygun olarak işlemektedir. Geriye dönük bu tarz düzeltmeler raporlama açısından şirketlerin yönetim raporlarını etkilemekte, global otomasyon projelerinde yer almalarına engel olmaktadır. Bu durum yabancı şirketlerin merkezlerinde Türk Vergi Sisteminin işleyişi, işletilişi ile ilgili anlaşılamamaktan kaynaklı ciddi soru işaretleri doğurmaktadır.

Taşıyıcı firma acenteleri tarafından Gümrük İdaresine verilen özet beyanlar, gemi “Türk Karasularını” terk etmiş, yani fiilen intaç tarihi oluşmuş olsa dahi, idare tarafından kontrol edilip onaylanmadığı sürece VEDOP’a girişi yapılmamaktadır. Aynı gemi içindeki 10 adet ihracat işlemine ait özet beyanların 1 tanesinin eksik/hatalı olduğu durumlarda, bazen sorunsuz beyannamelerin de sisteme girişinin bekletildiği uygulamalar olduğu ifade edilmektedir.

Eximbank alacak sigortalarında Ocak 2018’ de yapılan değişiklikle sevkiyat bildirimlerinin intaç tarihi ile yapılması uygulamasına geçilmiştir. Geçiş döneminde intaç tarihlerinin geriye dönük verilmesi şirketleri sıkıntıya düşürmüştür. Eximbank sözleşmelerinde ilgili ayın sevkiyat bildirimi bir sonraki ayın 10’una kadar bildirilme şartı mevcuttur. İntaç tarihlerinin Gümrük İdaresince BİLGE sistemine geç girildiği durumlarda bildirimlerde eksiklikler olmakta, girilemeyen sevkiyatın sigorta kapsamı dışında kalmasına yol açabilmektedir

İntaç tarihleriyle ilgili yukarıda açıklanan sorunların asgariye çekilebilmesi amacıyla;

1. İntaç tarihlerinin Gümrük İdaresi tarafından BİLGE sistemine girişinin aynı gün içinde yapılması için tüm gümrük kapılarında gerekli eleman ve teknik altyapının oluşturulması,
   
   İhracat beyannameleri kapsamı eşyaların denizyolu, havayolu, demiryolu veya karayolu ile sevk edilmiş bile olsa fiilen sınırı geçiş süreleri istisnai durumlar hariç 15 günden fazla olamayacağı düşünülmektedir. Gümrüklerdeki ihracat beyannamelerinin gerçek intaç tarihlerinin sisteme girilerek, kapatma işlemlerinin maksimum 15 gün içerisinde yapılacak şekilde düzenlemenin yapılması yerinde bir uygulama olacağı düşünülmektedir.
   
   
2. Kontrol ve onayı tamamlanmış beyanlara ait intaç tarihlerinin diğer beyanlar beklenmeden sisteme girilmesinin istisnasız olarak uygulanmasının temin edilmesi,
   
   
3. İhracatçı firmaların nakliye acentelerinin hatalı eksik beyanları sebebiyle yaşadığı mağduriyetlerin azaltılmasını teminen, işlemlerinin zamanında yapılmaması veya hatalı yapılması durumunda, ilgili acenteye cezai yaptırım uygulanması yönünde gümrük idarelerinin talimatlandırılması,
   
   
4. İhracatçı firmaların beyannamelerinin fiilen takibi ve kapatma gecikmelerinin önüne geçilmesi amacıyla, GET-APP sisteminden yapılacak sorgulamalarda, ihracat beyannamemizin hangi çıkış özet beyan, T1 veya TIR Karnesine bağlandığı bilgisinin sorgulanmasına imkan tanınması çok verimli olacaktır. Böylelikle, özellikle karayolunda nakliyecilerin ihracat beyannamelerimizi özet beyana bağlamayı unuttukları durumlarda, nakliyeci nezdinde takibatların hızlandırılması anlamında önemli olacaktır.
   
   
5. BİLGE sisteminde “intaç tarihi” kolonunun yanına “İntaç verisinin sisteme giriş tarihi” kolonu eklenmesi suretiyle, en azından herhangi bir sorun olduğunda (KDV iadesi veya taahhüt kapamaları açısından) sorunun mükellef tarafından değil kamu portallarına verilerin geç girilmesi nedeniyle oluştuğunun kanıtlanmasına hizmet edecektir.
   BİLGE sisteminden Gelir İdaresi Başkanlığı’nın VEDOP sistemine kapanan beyannamelerin intaç tarihlerinin aynı gün aktarıldığı varsayılmaktadır. VEDOP sisteminde de BİLGE sistemi için önerildiği üzere “intaç tarihi” kolonunun yanına “intaç verisinin sisteme giriş tarihi” kolonu ekletilmesi için iki kurum arasındaki veri transfer protokolünün revize edilmesi.
   
   
6. Gümrük hattını geçen işlemlerin özet beyan yerine firma/beyanname bazında sisteme aktarımının sağlanması seçeneğinin Gümrük İdaresi tarafından değerlendirilmesi,

   
   
   Yukarıdaki önerilerimiz Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü’ne iletilmiştir.