MEDOS SİSTEMİ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİMİZ

MEDOS SİSTEMİ

TOBB ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda, Dolaşım ve Menşe Belgelerinin elektronik ortamda düzenlenmesi, onaylanması ve vize edilmesi uygulamasına (MEDOS) 14.05.2018 'den itibaren A.TR Dolaşım Belgesi ile başlanacağı, birkaç ay içerisinde EUR1, EURO-MED, Menşe belge türleri ve basitleştirilmiş usul ATR belgelerinin dahi sisteme tanıtılması zorunluluğu getirilmiştir.

 Üyelerimizce yeni sistemin işleyişi hakkında yayınlanan MEDOS Yükümlü Kullanıcı kılavuzu incelenmiş olup, MEDOS sisteminin manuel işleyişi ve ihracat beyanname tescilini doğrudan etkileyen yapısıyla, aynı günde çok sayıda beyanname açmak zorunda olan büyük ihracat şirketleri için, ihracat işlemlerinin hızını düşüreceği ve hatta kilitleyebileceği yönünde görüşler alınmıştır.

 

Kurumsal İhracatçı firmaların tamamına yakını ihracat süreçlerini kullandıkları ERP Sisteminde otomasyon ile yürütmektedir. Getirilen uygulamada ise MEDOS programının web üzerindeki formlarına ihtiyaç duyulan tüm bilgilerin manuel olarak girilmesi tasarlanmıştır. Her bir belge için, ihracatçı ve alıcı firma ad ve adresleri, onlarca satır tutan mal tanımları, kap kilo bilgileri, varış ülke vb. tüm bilgilerin bu şekilde tek tek portal da yer alan formlara girilmesi mümkün değildir.  

 

Firmalar tarafından ve gümrük müşavirleri tarafından kullanılan programlar ile web-servis aracılığı ile bu verileri otomatik olarak gönderebilecek bir sistem mevcut olmasına rağmen olası sistem arızalarında Manuel girişler yukarıdaki açıklandığı üzere çok zaman kaybına ve hataya açık olup, yapılan hatadan dönüş imkânı bulunmamaktadır. Ayrıca bir belge üzerinde bir hata yapıldığı zaman bu belgenin dökümü alınmamış olsa bile bu belgeyi yeniden onaylamaya açık bir sistem değildir. Bu gereksiz yere döküm alınmayan bir belgenin ihracatçıya artı bir masraf getirmesinden ziyade onay alındıktan sonra alınan numarasının beyannameye yazılıp tescil edilecek beyanname de yapılacak düzeltmeler gümrük işlemlerinde redrese olarak tabir edilen G.K. 241 maddesi gereğince ceza tatbiki ile sonuçlanacaktır. Bu durum beyanname işlemlerinin dakikalar ile ölçüldüğü bu süreçte işlemleri tamamlanma aşamasında uzun süren zaman kayıplarının yaşanmasına yüklerin zamanından çıkış yapamamasına, ihracatçıların ve ülkemizin ciddi maddi kayıplarına sebebiyet verecektir.

 

OKSB veya YYS statüsü sahibi olan üyelerimiz, binlerce beyanname, Menşe ve Dolaşım belgesi düzenlemekte ve bu statülerin firmalarına tanıdığı yetki ile yine binlerce ATR belgesini sorunsuz şekilde tek tuşla düzenleyebilmektedir. Birkaç gün içerisinde ihracatlar beyanname tescil aşamasına varamadan kilitlenebilecektir. MEDOS sistemini aşıp yapılabilenlerde dahi, evrak gecikmeleri nedeniyle, karşı limanlarda beklemeler, müşteri terminini kaçırma ve nihayetinde müşteri kaybına varacak sorunlar yaşanabilecektir.

 

Mevcut işleyişte dahi, günlük yüzlerce ihracat işlemi son işlem sürelerini kullanarak tescil edilebiliyor, gemi ve sair sevk araçlarının kalkışına ancak yetiştirilebilmektedir.

Manuel yapı içerisinde bu uygulama ciddi hatalara sebebiyet verecektir. Ancak her iki sistemde de yapılacak hatalar bu uygulama sonucunda ciddi zaman ve maliyetlere sebebiyet verecektir. MEDOS sisteminden gelecek onay kodu ya da matbu belge üzerindeki seri no bilgi girişi ile GB’nin tesciline izin verilmesini veya bu bilginin zaman kaybı ve ek bir iş yükü getirmeden beyanname üzerinde bu seri numarasının ya da onay kodunun redrese işlemi ile yapılmadan düzeltme yapılacak şekilde bir uygulamanın yeniden yapılandırılması yönünde bir çalışma yapılmasına ihtiyaç olduğu düşünülmektedir.

 

Ayrıca, açıklama olarak girilebilecek alanlarda ve ticaret yapılan ülke, gönderileceği ülke unvan ve adres bilgilerinde karakter sınırlaması getirilmiştir. Özellikle Menşe Belgesi ve EUR1 gibi evrakları talep eden ve yoğun olarak akreditif mukabili satış yapılan, Kuzey Afrika ülkelerine ihracatlar da bu karakter sınırlaması evrak hazırlanmasında şirketlere ticaret yapılan yurt dışı firmalar ile arasında ilave sorun ve maliyet oluşturabilecektir.

 

Her işlemde onay için kapasite raporu gibi tevsik edici belgeler isteneceği yönünde yapı tasarlanmıştır. Bir ihracat beyannamesinde birden çok üreticinin olduğu dosyalarda her üretici için ayrı ayrı kapasite raporu gönderimi gerekip gerekmeyeceği gibi konular da dış ticaret şirketleri için açık değildir. Ek evrakların sisteme eklenmesi tek bir sekmeden belirli bir sıra ile yapılması değerlendirilmesi, bu belgelerin matbu olanların bir sefere mahsus sisteme kaydedilmesi ve her bir belge işleminde tekrar istenmemesi hem sorunu hem de sistem alt yapısının gereksiz aynı belgelerin yer tutmasını ve sistem ağırlaşma sorunlarının önüne geçeceği düşünülmektedir.

 

• Sistemin e-imza ile kullanılabileceği belirtilmiş veri tabanına firmalarımızda kayıtlı ve e-imzaya sahip görevli kişilerin ne gibi bir yetkiye nasıl ve ne şekilde sisteme tanıtılacağı ve bu tanımlama için ne gibi evrakların isteneceği açıklığa kavuşmamıştır, e-imza kartı sahiplerinin gümrük müşaviri olması şartının aranıp aranmayacağı, Müşavir olmayan ve e-imza kullanıcı olarak tayin etmek istenen çalışanların yetkilendirilmesinin nasıl ve hangi belgelerle yapılacağı, yetki verildiğine dair vekaletname istenip istenmeyeceği konuları halen üyelerimizce anlaşılamamıştır.

• Birden çok IP tanımlaması mümkün müdür?
• E-imza kullanıcısı yetkili kişi tarafından işlemler gerçekleştirilebilirken IP kısıtlaması neden yapılmaktadır?
• Transit rejimi T1 beyanı kapsamı eşyalara düzenlenecek A.TR dolaşım belgelerinde de aynı sistem kullanılabilecek midir?
• Bu kapsamda yapılacak işlemlerde vize işlemi nasıl yapılacaktır?
• Hızlı kargo şirketlerinin beyanları olan ETGB’lerde TOBB dan alınan ID numarasını gireceğimiz belgeler kısmına ilişkin bir alan bulunmadığı belirtilmektedir. ETGB de güncelleme yapılacak mıdır?
• ETGB beyanları ertesi gün verilebilmekte ve bu sisteme bağlı düzenlenecek belgelerin vize işlemleri nasıl yapılabilecektir?
• Hızlı kargo şirketlerinin bedelsiz çıkışlarında yalnız Air waybill ve fatura ile oda onayı ve gümrük vizesi tamamlanabilmekteydi, Şimdiki işleyiş konusunda nasıl bir yol izlenecektir?
• YYS-OKSB sahibi ihracatçı firmalar mesai saatlerinden sonra yapılacak işlemler için de onay yapılabilecek midir, bu sistemde mesai saatleri dışında onay işlemi yapılabilecek midir?
• A.TR dolaşım belgesi veya diğer belgelerin aslını yurt dışına, suretini ise bazen banka vs. kurumlara sunmak durumda kalınabiliyor. Yeni sistemde, fotokopi aldığımız nüsha için A.TR dolaşım belgesinin SURET ’i şeklinde değerlendirilmesi mümkün olacak mıdır.?
• Tek nüsha meneviş desenli ATR Dolaşım Belgelerini ne zaman tedarik edilebileceği konusunda kesin bir tarih mevcut mudur?
• Belge düzenleme sekmesinde belge ve belge no seçilerek A.TR dolaşım belgesi oluşturulmaya başlanıyor. Ancak, bir ihracat sevkiyatında alıcı talebine bağlı olarak birden fazla A.TR dolaşım belgesi düzenlenebiliyor. (Bir fatura kapsamı eşyaların kabı, kg, mal tanımı bölünebiliyor) Bu nedenle farklı belge numarası ile giriş yapılması, Fatura tek olduğundan bütün A.TR dolaşım belgelerinin tek fatura kapsamı olduğu tarafınızdan incelenerek çakıştırılması mümkün olacak mıdır? Ürün tanımlarının yer alacağı alan 10 sütun olarak belirlenmiştir. Sınır ve karakter sayısı varsa ek sütuna atılması mümkün olacak mıdır?  Daha fazla eşya tanımı alması konusu değerlendirilebilir mi?  Bir beyanname için birden fazla ATR düzenlenmesi söz konusu olabilmektedir. Mal tanımı 10 satırdan 250 karakterden fazla olduğu durumda, her bir A.TR dolaşım belgesinde kap, kg ayrımı yapılması gerekecek midir? İşleyiş nasıl olacak? Vizeli A.TR dolaşım belgesinde, “Akreditif metinlerinde düzeltme yapılamıyor, yeni belge alınması gerekecektir” şeklinde ifadeler yer almakta, Dolaşım Belgesi veya Menşe İspat Belgeleri ile ilgili yeni belge talebimizin nasıl yapılacağı soruları yanıtlanmaya muhtaçtır.
• E-fatura sisteminde olduğu gibi, dolaşım belgelerine ilişkin bilgilerin upload yöntemi ile aktarılmasına imkan tanına kadar sistemin, hem manuel hem de MEDOS sistemi kullanılabilecek şekilde çalışmasına izin verilmesidir. Faturalar sekmesi için de bu yöntemin kullanılması çok önemlidir. Bu nedenle, e-fatura sistemine entegrasyonun hızlandırılması önem arz etmektedir.
• Dolaşım belgesi numaralarının manuel girişi yerine, tarafımızdan satın alınan numaraların sisteme tanımlanması ve oradan seçimlerin elektronik sayfada açılan combo box kutulardan seçiminin yapılması daha verimli ve güvenli olacaktır.
• Faturalar sekmesinde girilen bilgilerin Türkçe olduğu dikkate alındığında, yurtdışı müşteriye gidecek dolaşım belgelerinin İngilizce olması gerekliliği ön plana çıkmaktadır.
• Diğer taraftan, özellikle yedek parça sevkiyatlarındaki kalem sayısının çokluğu dikkate alındığında, “Mallar Sekmesi’ndeki çok fazla kalem sayısı olacağı dikkate alındığında, A.TR gibi belgelerin üzerindeki kalem hanesinin yetmeyeceği düşünülmektedir.

 

Söz konusu düzenleme, “Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği” ile getirilen düzenlemeler ve anlayış ile uyumlu değildir. Zira adı geçen yönetmeliğe göre YYS sahipleri açısından esas olan kontrol ve denetimlerin sonradan ve firmanın yerinde- firma bünyesinde ve firma kayıtları üzerinden yapılmasıdır. YYS sahibi firmalar kalite ve sistem güvenliği bakımından ISO 9001 ve ISO 27001 belgeleri ile tescillidir. Dolayısı ile YYS çerçevesinde hızlanan ihracat işlemlerinin MEDOS’ un sebep olacağı bürokratik ve sistemsel gecikmeler nedeniyle, YYS öncesi döneme dönüşüne izin verilmeyecek bir düzenleme yapılması büyük önem taşımaktadır.

 

MEDOS sisteminde yürürlüğe konan işleyiş biçiminin ihracatı büyük oranda sekteye uğratma tehlikesi taşıyan yukarda açıkladığımız sorunların aşılması amacıyla getirdiğimiz çözüm önerilerimizin değerlendirilerek gerekli revizyonların yapılması ve sorunların tamamı çözülemediği taktirde verilen ek süre 28 Mayıs 2018 tarihinden sonrasında da Ticaret Odaları ve Gümrük İdarelerinin fiziki evrak onay sürecinin devam ettirilmesi yönündeki görüşlerimiz kamu otoritelerine iletilmiştir.